Upadłość konsumencka jest szansą na całkowite oddłużenie osoby fizycznej bądź częściowe umorzenie należności. Istotną zmianą postępowania jest obecnie brak przesłanki negatywnej polegającą na rażącym niedbalstwie tj. doprowadzenia do swojej niewypłacalności na skutek własnych, często impulsywnych i nieprzemyślanych działań, sytuacji losowych i życiowych, które zmusiły do zaciągania nowych zobowiązań mimo istnienia innych, sprawiających problemy co do spłat. Zmiana przepisów dotyczących postępowania upadłościowego ułatwia dostęp osobom fizycznym do ogłoszenia bankructwa, ale również tym prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, upraszcza i przyśpiesza cały proces oddłużania. Jednak zasadniczym celem postępowania jest obecnie nie tylko oddłużenie ale również spłata wierzycieli, dlatego też ustalane są plany spłat.
Niewypłacalność powstaje, kiedy co najmniej 3 miesiące nie regulujemy swoich zobowiązań. Dłużnik musi we wniosku o upadłość konsumencką wskazać szereg informacji, które na dalszym etapie postępowania pozwolą sądowi ustalenie zawinienia zadłużenia, wysokości zadłużenia, ustalenia wartości i składu majątku i określenie, czy dłużnik nie planował upadłości konsumenckiej, by nie spłacać zaciągniętych zobowiązań.
Sąd kończąc postępowanie, wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości i wzywa wierzycieli, by zgłaszali swoje wierzytelności bezpośrednio syndykowi w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia w Rejestrze, wyznacza syndyka i określa, czy funkcję sędziego-komisarza oraz zastępcy sędziego-komisarza będzie pełnił sędzia czy referendarz sądowy. Syndyk ustala plan spłat wierzycieli, który może wynosić od 36 miesięcy do 7 lat, w zależności od ustaleń sądu w zakresie przyczynienia się do powstania stanu niewypłacalności. Syndyk ma możliwość dokonania wyboru likwidacji masy upadłości. Dłużnik ma możliwość złożenia wniosku o sporządzenie planu spłaty oraz częściowe umorzenie zobowiązań, o ile sytuacja upadłego wskazuje na że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzyciel. Sąd może również umorzyć zobowiązania ustalone w ramach planu spłat, o ile niezdolność do regulowania zobowiązań nie jest trwała i wciągu 5 lat od uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań żaden z wierzycieli, nie złoży wniosku o ustalenie planu spłat. Upadły w ciągu 5 lat od uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań, nie może podejmować żadnych czynności dotyczących jego majątku.
Częstym problemem jest wspólność majątkowa małżeńska i majątek wspólny powstały w jej trakcie, często dłużnikiem jest jeden z małżonków. Ogłoszenie upadłości wobec jednego z małżonków powoduje powstanie rozdzielności majątkowej z mocy prawa, zaś majątek wspólny małżonków chodzi do masy upadłości i jego podział jest niedopuszczalny. Małżonek może jednak dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność sędziemu-komisarzowi. Do masy upadłości nie wchodzą przedmioty służące wyłącznie małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, choćby były objęte majątkową wspólnością małżeńską, z wyjątkiem przedmiotów majątkowych nabytych do majątku wspólnego w ciągu dwóch lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Wszelkie umowy majątkowe między małżonkami pozostają skuteczne, o ile zostały zawarte co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o upadłość. W przypadku zaś powstania rozdzielności majątkowej z mocy prawa (rozwód, separacja, ubezwłasnowolnienie) Rozwiedziony małżonek upadłego albo małżonek upadłego może w drodze powództwa lub zarzutu żądać uznania rozdzielności majątkowej za skuteczną w stosunku do masy upadłości, jeżeli w chwili powstania rozdzielności majątkowej nie wiedział o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości, a powstanie rozdzielności majątkowej nie doprowadziło do pokrzywdzenia wierzycieli. Powództwo wnosi się do sądu upadłościowego. Sąd może zabezpieczyć powództwo przez ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania mienia, które stanowiło majątek wspólny małżonków.
Nowum w postępowaniu jest możliwość wskazania, podmiotu czy też osoby, która oferuje nabycie majątku dłużnika, co również skraca proces oddłużania.
Postępowanie upadłościowe osób fizycznych wymaga prawidłowego określenia i ujęcia przyczyn i podstaw powstania zaległości, dokładnego skompletowania dokumentacji oraz przeanalizowania wszelkich działań dłużnika. Dlatego tak istotne jest, by w tym zakresie zwrócić się do profesjonalisty, który przeprowadzi dłużnika przez cały proces oddłużania, wyjaśni możliwości i kierunki działania, wskaże możliwości ochrony roszczeń współmałżonka, czy majątku służącego mu do prowadzenia działalności zarobkowej. Nadal mimo uproszczeń co do przesłanek ogłoszenia upadłości, jest to proces wymagający uwagi i dokładności oraz samodyscypliny dłużnika, wiąże się również z likwidacją jego majątku.